Checklist scheiden: wat moet je allemaal regelen?
1. Houd het zakelijk en vertel het samen aan je omgeving
Het besluit om te gaan scheiden is ingrijpend. Het belangrijkste is dat je –als het enigszins gaat– de scheiding samen met je ex-partner aanpakt. Het kan mogelijk helpen om er met een zakelijke bril naar te kijken. Vind je dit moeilijk? Overweeg dan om in deze fase een mediator in te schakelen. Dat is een juridisch expert die geen kant kiest, maar beide partijen helpt om te onderhandelen.
Hebben jij en je ex-partner kinderen? Breng hen dan als eerst op de hoogte. Vertel hen zelf, het liefst samen met je partner, dat je gaat scheiden. Pas als je dit hebt gedaan, informeer je familie, vrienden en kennissen.
2. Ga na wat er is vastgelegd
Als je getrouwd bent, een geregistreerd partnerschap of samenlevingscontract hebt, is er vaak veel vastgelegd. In je huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden staat bijvoorbeeld hoe jij en je partner de financiën verdelen na een scheiding. Of wie in je huis mag blijven wonen. Bekijk –voor je afspraken maakt en de boedel verdeelt– welke afspraken al zijn vastgelegd.
Heb je bij het aangaan van je huwelijk of geregistreerd partnerschap zelf geen voorwaarden vastgelegd? Dan ben je waarschijnlijk getrouwd of partners onder gemeenschap van goederen. Dit heeft gevolgen voor de verdeling van schulden en bezittingen. Ben je in 2018 of later getrouwd en legde je geen voorwaarden vast? Dan ben je getrouwd onder beperkte gemeenschap van goederen.
3. Bespreek de alimentatie
Er zijn twee soorten alimentatie: kinderalimentatie en partneralimentatie. Kinderalimentatie is bedoeld voor de zorg en opvoeding van je kinderen. Partneralimentatie is bedoeld om de ex-partner met het laagste inkomen financiële zekerheid te bieden na de echtscheiding. Er gelden duidelijke regels voor de verschillende types alimentatie.
Kinderalimentatie
Kinderalimentatie is een wettelijke regeling die ervoor zorgt dat gescheiden ouders financieel verantwoordelijk blijven voor de zorg van hun kinderen. Totdat je kinderen 21 jaar oud zijn, moeten jij en je ex-partner de kinderen financieel blijven ondersteunen. Kosten voor bijvoorbeeld levensonderhoud en studie delen jullie. Je maakt over deze kosten afspraken met je partner, die je vastlegt in een ouderschapsplan. Daarin leg je ook de hoogte van de kinderalimentatie vast. Het opstellen van een ouderschapsplan bij een scheiding is verplicht als je kinderen hebt.
De hoogte van het bedrag aan kinderalimentatie is afhankelijk van het inkomen van beide ouders en de verdeling van de zorg. De hoogte van het bedrag hiervan, hangt af van het inkomen op het moment van de scheiding en de draagkracht in de nieuwe situatie.
Partneralimentatie
In sommige gevallen moet je partneralimentatie betalen aan je ex-partner. Of je ex-partner aan jou. Partneralimentatie is bedoeld om beide partners financiële zekerheid te bieden. Degene met het hoogste inkomen betaalt een maandelijks bedrag aan de ander.
Sinds 1 januari 2020 is de duur van partneralimentatie de helft van de duur van je huwelijk, met een maximum van vijf jaar. Hierop gelden wel een aantal uitzonderingen. Je kunt de partneralimentatie in onderling overleg regelen, maar ook met hulp van een mediator, advocaat of notaris. In een uiterste geval, wanneer je er samen niet uitkomt, doet de rechter hierover uitspraak.
4. Beslis over je gezamenlijke koop- of huurhuis
In een scheiding moet je samen ook onderhandelen en beslissen over materiële zaken. Je koophuis of huurwoning bijvoorbeeld. Houd rekening met je nieuwe financiële situatie. Kun je de hogere vaste lasten wel dragen? En ga je na de scheiding meer of minder werken? Of alimentatie ontvangen? De rekensom in je huishoudboekje wordt hoe dan ook anders.
Woonde je samen in een huur- of koopwoning? Als het om huur gaat: kun je de huur alleen betalen? Dan kun je er blijven wonen. Zo niet, dan moet je op zoek naar een nieuwe woning.
Bij een koophuis zijn er meerdere opties. Blijf je er wonen? Dan moet je jouw partner uitkopen. Dit kan andersom natuurlijk ook. Verhuizen jij en je partner allebei, dan kun je het huis verkopen. Verkoop je met overwaarde, dan kun je dit geld gebruiken voor een nieuwe woning. Maar het tegenovergestelde scenario is ook mogelijk: je kunt met een restschuld blijven zitten. Laat je goed informeren over je opties bij je zelfstandig adviseur. Hij of zij brengt hiervoor mogelijk wel advieskosten in rekening.
Meer over scheiden en hypotheek
5. Zorg voor de kinderen: ouderschapsplan en omgangsregeling
Een scheiding is voor niemand leuk, maar zeker niet voor kinderen. Je wilt er waarschijnlijk voor zorgen dat zij er zo min mogelijk last van hebben. Zijn je kinderen minderjarig? Dan ben je verplicht een ouderschapsplan op te stellen. Daarin staat onder meer:
- Hoe jij en je partner de zorg en opvoeding verdelen.
- Hoe je elkaar op de hoogte houdt van zaken die je kinderen aangaan.
- Hoe je de kosten van zorg en opvoeding verdeelt (kinderalimentatie).
Was je niet getrouwd of als partners geregistreerd, maar heb je wel kinderen en ga je uit elkaar? Dan is een ouderschapsplan niet verplicht.
6. Neem inkomensregelingen op in het ouderschapsplan
Krijg je een tegemoetkoming voor schoolkosten van je kind? Of heb je recht op kinderbijslag, heffingskortingen, kindgebondenbudget of huurtoeslag? Deze gaan na de scheiding naar één ouder. De afspraken die je hierover maakt, neem je ook op in het ouderschapsplan.
7. Hef je gezamenlijke rekeningen op
Gebruikten jij en je partner een gezamenlijke rekening? Dan kun je deze opheffen of op naam van een van jullie zetten. Je zelfstandig adviseur kan je hierbij helpen.
8. Verdeel je pensioen
Wellicht is dit voor jou nog ver weg, maar een scheiding heeft ook invloed op je pensioen. Dit is een onderwerp dat mensen vaak vergeten bij een scheiding. Mogelijk heb je recht op de helft van het pensioen van je ex, en andersom. Welke precieze regels voor je gelden, hangt onder andere af van het moment van de echtscheiding.
Als je dat wil, kun je in je echtscheidingsconvenant vastleggen dat je geen aanspraak meer maakt op het pensioen van de ander.
Meer over je pensioen na je scheiding
9. Leg je afspraken vast in een echtscheidingsconvenant
Een echtscheidingsconvenant is een schriftelijke overeenkomst tussen jou en je ex-partner. Met afspraken over je pensioen, maar ook over het huis en eventuele alimentatie. Let wel op: zo’n convenant is pas rechtsgeldig als het is opgemaakt door een advocaat of notaris en door een rechter is bekrachtigd.
10. Verdeel bezittingen en schulden
Ook voor in het echtscheidingsconvenant: de boedel. Alles wat van jullie beiden is, zowel de schulden als de bezittingen. Een lijst maken kan dan handig zijn. Is die lijst af, bepaal dan meteen de waarde van alle spullen. Daarna kun je de items op de lijst verdelen. Komt de waarde van de verdeling niet gelijk uit, bijvoorbeeld omdat een partner aan bepaalde voorwerpen gehecht is? Dan kun je het verschil in euro’s corrigeren.
11. Bekijk de gevolgen voor je belastingaangifte en -teruggave
Houd de eerste periode na je scheiding ook rekening met je belastingaangifte. Er is veel veranderd, wat ook gevolgen heeft voor je aangifte. Houd rekening met de volgende veranderingen:
- Jij en je ex-partner zijn voor de Belastingdienst geen fiscaal partner meer.
- Je bent vanwege je financiële situatie of de zorg voor je kinderen wellicht meer of minder gaan werken.
- Je betaalt of ontvangt mogelijk alimentatie.
- Misschien heb je jouw huis verkocht en/of een nieuw huis gekocht.
Op de site van de Belastingdienst vind je hier meer informatie over.
12. Check je verzekeringen
Vergeet niet om ook je (gezamenlijke) verzekeringen te bespreken. Welke verzekeringen heb je met je partner? Zoek uit of je deze moet opzeggen of op je eigen naam kunt zetten. Denk bijvoorbeeld ook aan de verdeling van de schadevrije jaren van je autoverzekering, als je die samen met je ex had.
13. Check je levensverzekering
Hadden jij en je ex een lijfrenteverzekering of levensverzekering? Je kunt deze laten splitsen. De verstrekker verdeelt dan het premiebedrag en de opgebouwde waarde. Je kunt jouw deel dan afkopen (uit laten keren) of je verzekering door laten lopen.
Aan je keuzes zitten mogelijk financiële risico’s. Het afkopen van een lijfrenteverzekering kan er bijvoorbeeld toe leiden dat je een extra bedrag revisierente aan de Belastingdienst moet betalen. Levensverzekeringen en lijfrenteverzekeringen zijn complexe financiële producten. Je kunt zich hierover laten adviseren door je zelfstandig adviseur van RegioBank. Mogelijk brengt hij of zij hiervoor wel advieskosten in rekening.
Bekijk wie je het best kan helpen
Er zijn professionals die je kunnen helpen tijdens een scheiding. Of het nu je zelfstandig adviseur is, een mediator, notaris, jurist of een andere deskundige: ze kunnen je (binnen hun eigen domein) verder helpen. Je kunt dus de hulp van een professional inroepen, als dat nodig is. Eenvoudig zal het de scheiding niet maken, maar wat hulp maakt de weg ernaartoe mogelijk wel beter begaanbaar.
Maak een afspraak met je adviseur
