Checklist scheiden: wat moet u allemaal regelen?
1. Houd het zakelijk en vertel het samen aan uw omgeving
Het besluit om te gaan scheiden is ingrijpend. Het belangrijkste is dat u –als het enigszins gaat– de scheiding samen met uw ex-partner aanpakt. Het kan mogelijk helpen om er met een zakelijke bril naar te kijken. Vindt u dit moeilijk? Overweeg dan om in deze fase een mediator in te schakelen. Dat is een juridisch expert die geen kant kiest, maar beide partijen helpt om te onderhandelen.
Hebben u en uw ex-partner kinderen? Breng hen dan als eerst op de hoogte. Vertel hen zelf, het liefst samen met uw partner, dat u gaat scheiden. Pas als u dit heeft gedaan, informeert u familie, vrienden en kennissen.
2. Ga na wat er is vastgelegd
Als u getrouwd bent, een geregistreerd partnerschap of samenlevingscontract heeft, is er vaak veel vastgelegd. In uw huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden staat bijvoorbeeld hoe u en uw partner de financiën verdelen na een scheiding. Of wie in uw huis mag blijven wonen. Bekijk –voor u afspraken maakt en de boedel verdeelt– welke afspraken al zijn vastgelegd.
Heeft u bij het aangaan van uw huwelijk of geregistreerd partnerschap zelf geen voorwaarden vastgelegd? Dan bent u waarschijnlijk getrouwd of partners onder gemeenschap van goederen. Dit heeft gevolgen voor de verdeling van schulden en bezittingen. Bent u in 2018 of later getrouwd en legde u geen voorwaarden vast? Dan bent u getrouwd onder beperkte gemeenschap van goederen.
3. Bespreek de alimentatie
Er zijn twee soorten alimentatie: kinderalimentatie en partneralimentatie. Kinderalimentatie is bedoeld voor de zorg en opvoeding van uw kinderen. Partneralimentatie is bedoeld om de ex-partner met het laagste inkomen financiële zekerheid te bieden na de echtscheiding. Er gelden duidelijke regels voor de verschillende types alimentatie.
Kinderalimentatie
Kinderalimentatie is een wettelijke regeling die ervoor zorgt dat gescheiden ouders financieel verantwoordelijk blijven voor de zorg van hun kinderen. Totdat uw kinderen 21 jaar oud zijn, moeten u en uw ex-partner de kinderen financieel blijven ondersteunen. Kosten voor bijvoorbeeld levensonderhoud en studie deelt u. U maakt over deze kosten afspraken met uw partner, die u vastlegt in een ouderschapsplan. Daarin legt u ook de hoogte van de kinderalimentatie vast. Het opstellen van een ouderschapsplan bij een scheiding is verplicht als u kinderen heeft.
De hoogte van het bedrag aan kinderalimentatie is afhankelijk van het inkomen van beide ouders en de verdeling van de zorg. De hoogte van het bedrag hiervan, hangt af van het inkomen op het moment van de scheiding en de draagkracht in de nieuwe situatie.
Partneralimentatie
In sommige gevallen moet u partneralimentatie betalen aan uw ex-partner. Of uw ex-partner aan u. Partneralimentatie is bedoeld om beide partners financiële zekerheid te bieden. Degene met het hoogste inkomen betaalt een maandelijks bedrag aan de ander.
Sinds 1 januari 2020 is de duur van partneralimentatie de helft van de duur van uw huwelijk, met een maximum van vijf jaar. Hierop gelden wel een aantal uitzonderingen. U kunt de partneralimentatie in onderling overleg regelen, maar ook met hulp van een mediator, advocaat of notaris. In een uiterste geval, wanneer u er samen niet uitkomt, doet de rechter hierover uitspraak.
4. Beslis over uw gezamenlijke koop- of huurhuis
In een scheiding moet u samen ook onderhandelen en beslissen over materiële zaken. Uw koophuis of huurwoning bijvoorbeeld. Houd rekening met uw nieuwe –financiële– situatie. Kunt u de hogere vaste lasten wel dragen? En gaat u na de scheiding meer of minder werken? Of alimentatie ontvangen? De rekensom in uw huishoudboekje wordt hoe dan ook anders.
Woonde u samen in een huur- of koopwoning? Als het om huur gaat: kunt u de huur alleen betalen? Dan kunt u er blijven wonen. Zo niet, dan moet u op zoek naar een nieuwe woning.
Bij een koophuis zijn er meerdere opties. Blijft u er wonen? Dan moet u uw partner uitkopen. Dit kan andersom natuurlijk ook. Verhuizen u en uw partner allebei, dan kunt u het huis verkopen. Verkoopt u met overwaarde, dan kunt u dit geld gebruiken voor een nieuwe woning. Maar het tegenovergestelde scenario is ook mogelijk: u kunt met een restschuld blijven zitten. Laat u goed informeren over uw opties bij uw Zelfstandig Adviseur. Hij of zij brengt hiervoor mogelijk wel advieskosten in rekening.
Meer over scheiden en hypotheek
5. Zorg voor de kinderen: ouderschapsplan en omgangsregeling
Een scheiding is voor niemand leuk, maar zeker niet voor kinderen. U wilt er waarschijnlijk voor zorgen dat zij er zo min mogelijk last van hebben. Zijn uw kinderen minderjarig? Dan bent u verplicht een ouderschapsplan op te stellen. Daarin staat onder meer:
- Hoe u en uw partner de zorg en opvoeding verdelen.
- Hoe u elkaar op de hoogte houdt van zaken die uw kinderen aangaan.
- Hoe u de kosten van zorg en opvoeding verdeelt (kinderalimentatie).
Was u niet getrouwd of als partners geregistreerd, maar heeft u wel kinderen en gaat u uit elkaar? Dan is een ouderschapsplan niet verplicht.
6. Neem inkomensregelingen op in het ouderschapsplan
Krijgt u een tegemoetkoming voor schoolkosten van uw kind? Of heeft u recht op kinderbijslag, heffingskortingen, kindgebondenbudget of huurtoeslag? Deze gaan na de scheiding naar één ouder. De afspraken die u hierover maakt, neemt u ook op in het ouderschapsplan.
7. Hef uw gezamenlijke rekeningen op
Gebruikten u en uw partner een gezamenlijke rekening? Dan kunt u deze opheffen of op naam van een van u zetten. Uw Zelfstandig Adviseur kan u hierbij helpen.
8. Verdeel uw pensioen
Wellicht is dit voor u nog ver weg, maar een scheiding heeft ook invloed op uw pensioen. Dit is een onderwerp dat mensen vaak vergeten bij een scheiding. Mogelijk heeft u recht op de helft van het pensioen van uw ex, en andersom. Welke precieze regels voor u gelden, hangt onder andere af van het moment van de echtscheiding.
Als u dat wil, kunt u in uw echtscheidingsconvenant vastleggen dat u geen aanspraak meer maakt op het pensioen van de ander.
Meer over uw pensioen na uw scheiding
9. Leg uw afspraken vast in een echtscheidingsconvenant
Een echtscheidingsconvenant is een schriftelijke overeenkomst tussen u en uw ex-partner. Met afspraken over uw pensioen, maar ook over het huis en eventuele alimentatie. Let wel op: zo’n convenant is pas rechtsgeldig als het is opgemaakt door een advocaat of notaris en door een rechter is bekrachtigd.
10. Verdeel bezittingen en schulden
Ook voor in het echtscheidingsconvenant: de boedel. Alles wat van u beiden is, zowel de schulden als de bezittingen. Een lijst maken kan dan handig zijn. Is die lijst af, bepaal dan meteen de waarde van alle spullen. Daarna kunt u de items op de lijst verdelen. Komt de waarde van de verdeling niet gelijk uit, bijvoorbeeld omdat een partner aan bepaalde voorwerpen gehecht is? Dan kunt u het verschil in euro’s corrigeren.
11. Bekijk de gevolgen voor uw belastingaangifte en -teruggave
Houd de eerste periode na uw scheiding ook rekening met uw belastingaangifte. Er is veel veranderd, wat ook gevolgen heeft voor uw aangifte. Houd rekening met de volgende veranderingen:
- U en uw ex-partner zijn voor de Belastingdienst geen fiscaal partner meer.
- U bent vanwege uw financiële situatie of de zorg voor uw kinderen wellicht meer of minder gaan werken.
- U betaalt of ontvangt mogelijk alimentatie.
- Misschien heeft u uw huis verkocht en/of een nieuw huis gekocht.
Op de site van de Belastingdienst vindt u hier meer informatie over.
12. Check uw verzekeringen
Vergeet niet om ook uw (gezamenlijke) verzekeringen te bespreken. Welke verzekeringen heeft u met uw partner? Zoek uit of u deze moet opzeggen of op uw eigen naam kunt zetten. Denk bijvoorbeeld ook aan de verdeling van de schadevrije jaren van uw autoverzekering, als u die samen met uw ex had.
13. Check uw levensverzekering
Hadden u en uw ex een lijfrenteverzekering of levensverzekering? U kunt deze laten splitsen. De verstrekker verdeelt dan het premiebedrag en de opgebouwde waarde. U kunt uw deel dan afkopen (uit laten keren) of uw verzekering door laten lopen.
Aan uw keuzes zitten mogelijk financiële risico’s. Het afkopen van een lijfrenteverzekering kan er bijvoorbeeld toe leiden dat u een extra bedrag revisierente aan de Belastingdienst moet betalen. Levensverzekeringen en lijfrenteverzekeringen zijn complexe financiële producten. U kunt zich hierover laten adviseren door een Zelfstandig Adviseur. Mogelijk brengt hij of zij hiervoor wel advieskosten in rekening.
Bekijk wie u het best kan helpen
Er zijn professionals die u kunnen helpen tijdens een scheiding. Of het nu uw Zelfstandig Adviseur is, een mediator, notaris, jurist of een andere deskundige: ze kunnen u (binnen hun eigen domein) verder helpen. U kunt dus de hulp van een professional inroepen, als dat nodig is. Eenvoudig zal het de scheiding niet maken, maar wat hulp maakt de weg ernaartoe mogelijk wel beter begaanbaar.
Maak een afspraak met uw adviseur
